Wstęp
Machine-Readable Zone (MRZ) to kluczowy element nowoczesnych dokumentow tozsamości, umozliwiający szybki odczyt danych przez skanery i automatyczne systemy imigracyjne. W dowodach osobistych MRZ znajduje sie zwykle na dole strony z danymi i składa się ze 2 linii tekstu zakodowanego czcionka OCR-B.
Definicja i cechy MRZ
MRZ zawiera podstawowe dane dokumentu i posiadacza w ściśle określonym formacie:
- Czcionka OCR-B: umozliwia czytelność przez maszyny – kazda litera i cyfra ma stały rozmiar i kształt. (SEVIS Name Standards – DHS)
- 2 linie × 36 znaków (dla dowodów osobistych – tzw. „Type 2″). Pierwsza linia zawiera m.in. kod kraju i numer dokumentu, druga – datę urodzenia, plec i date wazności. (CBP Bus APIS Document Guidance)
- Znaki kontrolne co kilka pozycji – umożliwiaja szybkie wykrycie błedow skanowania lub proby manipulacji.
Rodzaje MRZ i ich zastosowanie
W ISO/IEC 7501-1, dokumencie który jest międzynarodowym standardem, wyroznia się trzy rodzaje stref MRZ – doberane w zalezności od formatu dokumentu i jego przeznaczenia w obiegu urzędowym.
- Type 3 (paszporty)
- 2 linie × 44 znaki, stosowane w ksiazeczkach paszportowych.
- Format ten jest najbardziej rozbudowany ze wszystkich typów MRZ.
- Pozwala na zakodowanie pelnego imienia i nazwiska oraz numeru paszportu.
- Type 2 (dowody osobiste, karty pobytu)
- 2 linie × 36 znaków, najczęściej spotykane w plastikowych dowodach tożsamości.
- Kompromis miedzy ilościa informacji a rozmiarem dokumentu.
- Stosowany w polskich dowodach osobistych od 2001 roku.
- Type 1 (karty wielkości karty kredytowej)
- 3 linie × 30 znaków, rzadziej używane, np. w paszportach kartowych.
- Ze wzgledu na mały rozmiar dokumentu, informacje sa rozłozone na trzy linie.
- Często wykorzystywany w dokumentach tymczasowych lub specjalnego przeznaczenia.
Jest to szczegolnie istotne dla osób zainteresowanych historią dokumentów identyfikacyjnych. Kolekcjonerzy często poszukują egzemplarzy reprezentujących różne epoki i standardy. Nasza oferta dokumenty kolekcjonerskie zawiera unikalne przykłady wszystkich typów MRZ – od najstarszych, historycznych formatów, az po współczesne implementacje.
Źródło techniczne: About Machine-Readable Travel Documents (CiteSeerX, PSU.edu)
Weryfikacja i praktyczne zastosowania
W służbach granicznych dokument jest skanowany najpierw optycznie (MRZ), a nastepnie – w dokumentach biometrycznych – chip RFID odczytywany tylko po weryfikacji MRZ (tzw. Basic Access Control). Proces ten ma kluczowe znaczenie dla bezpieczenstwa międzynarodowego.
- Kontrola MRZ: skaner sprawdza znaki kontrolne i porównuje dane z bazą.
- Sprawdzane są cyfry kontrolne dla daty urodzenia, numeru dokumentu i daty wazności.
- System natychmiast wykrywa dokumenty, w których MRZ zostala zmodyfikowana.
- Kontrola odbywa się w ciagu kilku sekund, przyspieszając odprawe graniczna.
- Ochrona przed skimmingiem: bez poprawnego odczytu MRZ chip nie udostepnia danych osobowych.
- Zabezpieczenie to chroni przed nieautoryzowanym dostępem do danych biometrycznych.
- Nawet jeśli ktoś fizycznie posiada czytnik RFID, nie moze odczytac chipu bez fizycznego dostepu do dokumentu.
- To dwuetapowe uwierzytelnianie jest standardem bezpieczenstwa dokumentów od 2006 roku. (CBP Procedures for Processing Travel Documents)
Dla kolekcjonerów szczególnie interesujace są zmiany w zabezpieczeniach MRZ na przestrzeni lat. Mozliwość prześledzeinia ewolucji systemów bezpieczenstwa jest jednym z powodow, dla których dokumenty kolekcjonerskie cieszą sie tak duzym zainteresowaniem wśród pasjonatów.
Analiza techniczna zapisu MRZ
Strefa MRZ w dokumentach tozsamości wykorzystuje specjalny format kodowania danych, który może wydawać sie skomplikowany dla przeciętnego użytkownika, ale dla służb kontrolnych jest źrodłem kluczowych informacji.
Format zapisu w dowodzie osobistym (Type 2):
Linia 1: IDPOL12345678901234567890123<<<<Linia 2: 8001015M2101017POL<<<<<<<<<<<5
Poszczególne segmenty oznaczają:
- ID – rodzaj dokumentu (dowód osobisty)
- POL – kod kraju (Polska)
- 1234567890123456789012 – numer dokumentu (uzupełniony znakami “<“)
- 800101 – data urodzenia (1 stycznia 1980)
- 5 – cyfra kontrolna dla daty urodzenia
- M – płeć (M – męzczyzna, F – kobieta)
- 210101 – data wazności (1 stycznia 2021)
- 7 – cyfra kontrolna dla daty wazności
- POL – obywatelstwo
- < – znaki wypełniajace
- 5 – ostatnia cyfra kontrolna
Kazdy z tych elementow jest precyzyjnie zdefiniowany w standardzie ISO/IEC 7501-1, co zapewnia jednolitość rozwiązan na całym świecie. To właśnie ta uniwersalność sprawia, ze dokumenty kolekcjonerskie z roznych epok i krajow mozna porownywać pod katem ewolucji zabezpieczeń.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania o MRZ
P: Czy dowód osobisty bez MRZ jest nadal ważny?
O: Nowe dowody bez MRZ nie są wydawane w Polsce od ponad dwoch dekad – istniejące dokumenty tego typu dawno straciły wazność po wprowadzeniu nowych norm ISO/IEC 7501-1. Kazdy legalnie funkcjonujący w obiegu dowód kolekcjonerski posiada strefę MRZ.
P: Jak odczytać MRZ domowym skanerem?
O: Uzyj smartfonowej aplikacji OCR-B lub darmowego oprogramowania Tesseract OCR z obsługą czcionki OCR-B. Istnieje wiele aplikacji mobilnych, które potrafią odczytac i zinterpretować kod MRZ, wyświetlając jego skan
